Viêm khớp háng: Nguyên nhân, dấu hiệu, điều trị, phòng ngừa

Vị trí của háng nằm giữa bụng và chân, gồm 5 nhóm cơ kết hợp hoạt động nhằm giúp chân di chuyển nhịp nhàng. Khi bị viêm khớp háng, người bệnh sẽ gặp rất nhiều trở ngại trong việc kiểm soát hoạt động hai chân, từ đó làm giảm chất lượng cuộc sống.

Viêm khớp háng là gì?

Viêm khớp háng là tình trạng khớp háng bị tổn thương các cấu trúc giải phẫu hoặc rối loạn cân bằng giữa các chu chuyển của khớp dẫn đến viêm đau nhức, gây khó chịu cho người bệnh. Cơn đau bắt đầu ở khu vực bị viêm rồi lan dần xuống đùi, chân hay thắt lưng.(1)

Bệnh khá phổ biến tại Việt Nam, đặc biệt là người cao tuổi. Phần lớn người bệnh thường chủ quan trong việc điều trị. Điều này khiến tình trạng tiến triển nặng hơn, gây ra những cơn đau khớp háng dữ dội. Nếu không chữa trị kịp thời và đúng cách, người bệnh có khả năng bị tàn phế.

Dấu hiệu viêm khớp háng

Một số triệu chứng bệnh nhân có thể gặp là:(2)

• Đi lại khó khăn, khập khiễng vì khớp háng chịu lực cơ thể rất nhiều.
• Đau vùng bẹn, lan dần xuống đùi, đôi khi có thể xuống khớp gối, ra sau mông hay vùng mấu chuyển xương đùi. Cơn đau tăng khi cử động hay đứng lâu.
• Thường xuyên bị mỏi, tê cứng khi vận động hay co duỗi khớp háng.
• Biên độ vận động khớp háng suy giảm, ảnh hướng tới những hoạt động sinh hoạt hằng ngày như đứng lên ngồi xuống, ngồi xổm, đi vệ sinh, buộc dây giày…
• Cảm thấy đau nhói khi xoay người, gập người hay dạng háng, khi nghỉ ngơi thì hết đau.
• Khi bệnh tiến triển giai đoạn sau, các cơn đau xuất hiện dày đặc vào buổi sáng khi thức dậy và khoảng chiều tối. Khi thay đổi tư thế đột ngột từ ngồi sang đứng hay khi di chuyển nhiều, người bệnh sẽ cảm thấy đau nhói. Nếu bệnh tiến triển nặng hơn, cơn đau có thể xuất hiện ngay cả khi nghỉ ngơi, nhất là khi thời tiết chuyển mùa.

Xem thêm: Viêm bao hoạt dịch khớp háng

Nguyên nhân gây viêm khớp háng

1. Viêm khớp dạng thấp

Nhiều người nghĩ rằng viêm khớp dạng thấp chỉ xảy ra tại cột sống lưng, xương chi dưới. Tuy nhiên, khớp háng cũng có khả năng chịu ảnh hưởng. Biểu hiện lâm sàng khi tổn thương khớp háng là đau, sưng, cứng khớp tại một thời điểm nhất định. Người bệnh cần điều trị sớm khi bị đau khớp háng có xuất hiện các triệu chứng viêm khớp dạng thấp. Vì khi không có biện pháp can thiệp kịp thời, bệnh có thể tiến triển nặng, làm biến dạng khớp.

2. Thoái hóa khớp háng

Thoái hóa khớp háng là bệnh phổ biến ở người lớn tuổi. Đây là hệ quả của quá trình thoái hóa sụn và xương dưới sụn. Các đầu xương không còn được sụn bảo vệ. Trong quá trình vận động, hai đầu xương cọ xát vào nhau gây đau.

Khi khe khớp hẹp nhỏ và xuất hiện gai xương, có nghĩa là tình trạng viêm khớp đang tiến triển trầm trọng hơn. Người bệnh sẽ bị đau nặng, hạn chế tầm vận động, đặc biệt là động tác liên quan tới khớp háng. Bác sĩ có thể chỉ định người bệnh can thiệp phẫu thuật thay khớp háng nhân tạo.

3. Viêm cột sống dính khớp

Viêm cột sống dính khớp là tình trạng viêm mạn tính của cột sống và khớp cùng chậu. Một số trường hợp có thể gây ra viêm khớp háng. Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, phổ biến ở nam giới hơn nữ giới. Khi tiến triển nặng, bệnh còn gây ảnh hưởng tới những cơ quan khác trong cơ thể như tim, gan, phổi và khu vực khớp khác như khớp háng, khớp gối, dây chằng….

4. Lupus ban đỏ hệ thống

Bệnh lupus ban đỏ hệ thống là bệnh tự miễn, có thể ảnh hưởng đến bất kỳ bộ phận nào của cơ thể, bao gồm cả khớp háng. Lupus có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, phổ biến nhất là ở phụ nữ từ 15 đến 35 tuổi.

5. Viêm khớp vảy nến

Viêm khớp vảy nến là dạng viêm khớp được phát hiện trên những người bị bệnh vảy nến. Hầu hết người bệnh được chẩn đoán tình trạng da đầu tiên trước khi phát triển bệnh viêm khớp vảy nến. Các triệu chứng bệnh là đau, sưng và cứng tại ở khớp bị ảnh hưởng, có thể là khớp háng.

Đối tượng dễ mắc bệnh

Viêm đau khớp háng thường có nguy cơ cao ở các đối tượng như:

• Người cao tuổi: Người trên 50 tuổi có nguy cơ bị viêm khớp háng cao do hệ thống xương khớp đã bắt đầu bước vào giai đoạn thoái hóa.
• Gia đình có tiền sử bệnh xương khớp: Một số trường hợp có khả năng bị viêm ở khớp háng do người thân cận huyết mắc những bệnh xương khớp mạn tính như viêm khớp dạng thấp, hoại tử vô mạch, thoái hóa khớp…
• Nữ giới: Phụ nữ có nguy cơ viêm đau khớp háng cao hơn nam giới. Nguyên nhân là do ảnh hưởng của quá trình sinh nở, sự thay đổi của nội tiết tố.
• Người thừa cân, béo phì: Nhóm người này có khả năng cao khớp háng đang bị viêm và mắc những bệnh xương khớp mạn tính cao hơn người bình thường.
• Ngoài ra, viêm khớp háng ở trẻ em từ 7 - 14 tuổi cũng là tình trạng tổn thương khá phổ biến trong thời gian gần đây.

Phương pháp chẩn đoán

Bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh miêu tả rõ các triệu chứng viêm đau khớp háng. Qua đó, người bệnh sẽ được chỉ định tiến hành các xét nghiệm như:(3)

• Chẩn đoán hình ảnh: Kết quả chụp X-quang, MRI… sẽ giúp bác sĩ tìm ra nguyên nhân gây viêm khớp háng là do chấn thương tạm thời có thể tự phục hồi hoặc do bệnh lý cần điều trị.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm này giúp bác sĩ xác định tình trạng viêm đau khớp háng có liên quan tới nhiễm trùng hay không, nếu có cần điều trị nhiễm trùng kết hợp. Ngoài ra, xét nghiệm máu còn giúp xác định nguyên nhân gây bệnh khác như viêm khớp dạng thấp, thiếu canxi…

Các biến chứng bệnh

Nếu không được chữa trị kịp thời và đúng cách, tình trạng viêm ở khớp háng có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như:

• Phù nề quanh khớp: Khi bị viêm khớp háng, vị trí xung quanh khớp háng rất dễ bị sưng và đau. Người bệnh sẽ cảm thấy khớp háng bị sưng, gây khó khăn khi di chuyển.
• Mất khả năng vận động: Tầm vận động của khớp háng bị hạn chế do các cơn đau khớp.
• Tàn phế: Nếu không được chữa trị kịp thời và đúng cách, sụn khớp có khả năng bị hư hại hoàn toàn. Mô xương xốp, rỗng, gãy khi có tác động. Khi đó, khớp đã bị hư hại nghiêm trọng, không có khả năng phục hồi, dẫn tới tàn phế.
• Suy nhược cơ thể: Những cơn đau khớp háng trở nên nghiêm trọng dần theo thời gian. Trong giai đoạn bệnh nặng, triệu chứng sẽ bùng phát vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày. Do cơn đau xuất hiện dày đặc, người bệnh dễ bị mất ngủ, mệt mỏi, uể oải, dẫn tới tình trạng suy nhược cơ thể.

Phương pháp điều trị viêm khớp háng

Điều trị nội khoa

Kiểm soát tốt cân nặng: Nếu bị thừa cân, người bệnh cần lên kế hoạch giảm cân càng sớm càng tốt (4). Vì khi giảm cân, bạn đã giảm được áp lực trọng lượng cơ thể lên khớp háng, giúp các cơn đau tại khu vực này thuyên giảm.

• Thay đổi sinh hoạt: Người bệnh cần để khớp háng có thời gian nghỉ ngơi, phục hồi. Bạn nên hạn chế đi bộ đường dài, chơi các môn thể thao nặng hoặc leo cầu thang.
• Vật lý trị liệu: Những phương pháp vật lý trị liệu như bấm huyệt, xoa bóp, nhiệt trị liệu, laser sẽ giúp cải thiện tuần hoàn máu, cải thiện các cơn đau nhức khớp háng do viêm hay tổn thương khác.
• Sử dụng thuốc: Các loại thuốc kháng viêm, giảm đau như aspirin, naproxen, ibuprofen sẽ giúp người bệnh cải thiện các cơn đau nhức khớp háng. Tuy nhiên, các loại thuốc này có tác dụng phụ, người bệnh cần dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.
• Chườm đá: Người bệnh có thể chườm đá trong vài ngày đầu sau chấn thương hoặc viêm khớp. Phương pháp này giúp giảm đau và sưng khớp rất tốt. Bạn hãy cho đá vào chiếc túi vải hoặc khăn ẩm. Lưu ý tránh chườm đá trực tiếp lên da vì có thể gây bỏng lạnh. Mỗi ngày chườm đá 3 lần, mỗi lần khoảng 20 phút.

Điều trị ngoại khoa

Điều trị phẫu thuật được xem là giải pháp cuối cùng dành cho người bệnh có khớp háng bị hư hại nghiêm trọng hay chỏm xương đùi bị biến dạng. Kỹ thuật thay khớp háng được phân thành 2 loại, cụ thể:

• Thay khớp háng toàn phần: Bác sĩ sẽ thay toàn bộ phần mặt khớp của xương đùi và ổ cối. Người bệnh được chỉnh định phẫu thuật này khi khớp háng bị tổn thương nghiêm trọng.
• Thay khớp háng bán phần: Bác sĩ chỉ thay thế phần chỏm xương đùi, không thay thế ổ cối. Phẫu thuật này được chỉ định trong những trường hợp chấn thương gãy cổ xương đùi ở người cao tuổi hoặc trường hợp thể trạng yếu, không thể đảm bảo thực hiện thay khớp toàn phần. Phần lớn khớp háng bán phần là loại khớp lưỡng cực, hỗ trợ cải thiện biên độ vận động của người bệnh rất hiệu quả.

Cách phòng tránh viêm khớp háng

Để phòng ngừa và hạn chế các cơn đau, người bệnh viêm khớp háng có thể tập thể dục nhẹ nhàng mỗi ngày, bổ sung các loại thực phẩm giàu canxi như tôm, ốc, cua, dầu cá, sữa… Bạn cũng cần duy trì tinh thần thoải mái, đi ngủ sớm để cải thiện sức khỏe toàn diện, đẩy lùi triệu chứng bệnh.

Sắp xếp thời gian làm việc hợp lý, tránh những hoạt động tăng áp lực lên khớp háng.

Kiểm soát tốt cân nặng

Nên luyện tập những bộ môn có cường độ nhẹ như yoga, bơi lội… để cải thiện sức khỏe xương khớp. bệnh nhân cần tránh tập các bộ môn làm tăng áp lực lên khớp háng như nâng tạ, chạy bộ…

Tránh căng thẳng, lo âu quá mức. Hệ thần kinh bị căng thẳng có thể kích thích những triệu chứng viêm khớp háng bùng phát với mức độ nghiêm trọng, tần suất dày đặc.

Chế độ dinh dưỡng

• Thành phần glucosamine và chondroitin dồi dào trong xương, sụn động vật sẽ giúp giảm đau, cải thiện tình trạng viêm hiệu quả.
• Nhóm thực phẩm người bệnh nên bổ sung trong khẩu phần ăn mỗi ngày là omega-3 như cá thu, cá ngừ, cá hồi…
• Chú trọng bổ sung nhóm thực phẩm giàu canxi như trứng, sữa, đậu đậu nành…
• Để giảm các cơn đau khớp háng hiệu quả và tăng cường sức đề kháng, người bệnh cũng cần bổ sung những loại thực phẩm giàu vitamin (B, C, D, K) và magie. Bạn có thể bổ sung vào thực đơn mỗi ngày những thực phẩm như các loại rau xanh, rau họ cải, cần tây, súp lơ, cam, dâu tây, việt quất, chanh…

Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống BVĐK Tâm Anh, là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm, tận tâm, nhiệt tình như: TTND.GS.TS.BS Nguyễn Việt Tiến; PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa; ThS.BS.CKI Đặng Khoa Học, ThS.BS Trần Anh Vũ; TS.BS Đỗ Tiến Dũng; TS.BS.CKII Vũ Hữu Dũng… Đây cũng là một trong những đơn vị tiên phong trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh về cơ xương khớp với kỹ thuật hiện đại theo phác đồ tiên tiến hàng đầu thế giới

Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và phẫu thuật điều trị thành công các bệnh lý về cơ xương khớp…

BVĐK Tâm Anh còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật.

Để đặt lịch khám với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:

Tình trạng viêm khớp háng khi không được điều trị đúng cách sẽ gây đau trầm trọng, ảnh hưởng xấu đến sinh hoạt hàng ngày. Khi vừa xuất hiện các dấu hiệu bệnh, bạn nên đi đến bệnh viện thăm khám càng sớm càng tốt, giúp ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng, xuất hiện các biến chứng nguy hiểm.